Miles, militis, pen. cor. om. ge. Cic.A man of warre: a souldiorIncursio mihtum in agros hostiom. Vide INCVRRO. Incursus militum.Cic.A roade or sion.Instroctio militum.Cic.Leuis armaturæ milites, Vide ARMA. Acrior miles. Hor. Aerarij milites. Varro. Argentati.Liu. Armatus miles. Virg.Aurati milites.Liu.Causarij milites, Vide CAVSA.Dirus miles.Senec. Ferox. Horat. Impius.Virg.Haud incruentus miles, Vide INCRVENTVS.Infandus miles. Luca. Infestus. Senec.Innumerus.Ouid.Inordinati & incompositi milites, vide INORDINATVS.Inualidi milites, Vide INVALEO.Iustus miles, vide IVSTVS. Legionarij milites. Cæs. Manipularis miles.Ouid. Mercenarij milites. Liu.Pharetratus miles. Sil. Præstantior miles. Ouid.Rabido milite perfractæ portæ. Sil. Vagus miles. Sil. Auocare milites signis, bello, Vide AVOCO.Cogere milites, Vide COGO.
Mille, Substantiuum, neutri. generis, declinatur hoc mille, huius mille. A thousande. Plurali, hæc millia, horum millium. Genitiuo iungitur. Plaut. Mille annorum viuunt. They liue a thousande yeares.Centum millia frumenti. Horat. An hundred thousande bushels of graine. Octo millia nummorum. Hor. Curarum millia. Propert. Multis cum millibus ibat. Virg. Mille etiam adiectiuum est, & tunc tantùm declinatur pluraliter, mille, horum mille &c.Plaut. Qui tibi mille passus peperit moræ. That hindered thee a mile going.Per mille & quingentos passus. Colum. The space of a mile and an halfe. Tercentum mille cadi. Horat. Mille sunt vsus arborum. Plin. They plant trees in a thousande fashions. Mille pro numero infinito. Vir. Millésimus. penult. cor. Adiect. The thousanth. Ci. Millesimam partem vix intelligo. The thousanth part.
Lewis and Short: Latin dictionary
mīlĕs (MEILES, Inscr. Mur. 582; late form, milex, Gromat. Vet. p. 246, 19), ĭtis, comm. [Sanscr root mil-, to unite, combine; cf.: mille, milites, quod trium millium primo legio fiebat, ac singulae tribus Titiensium, Ramnium, Lucerum milia singula militum mittebant, Varr. L. L. 5, 89 Müll.], a soldier.I.Lit.A. In gen.: miles, qui locum non tenuit, Cic. Clu. 46, 128: legere milites, to levy, raise, Pompei, ap. Cic. Att. 8, 12 a, 3: scribere,
to enlist, enroll
, Sall. J. 43, 3: deligere, Liv. 29, 1: ordinare,
to form into companies
, id. ib.: mercede conducere,
to hire, take into one's pay
, id. ib. 29, 5: dimittere,
to dismiss
, Cic. Fam. 3, 3, 2: miles tremulus, i. e.
Priam
, Juv. 10, 267: miles cum die, qui prodictus sit, aberat, neque excusatus erat, infrequens dabatur, Gell. 16, 4, 5.—B. In partic., of foot-soldiers, infantry, in opp. to eques: tripartito milites equitesque in expeditionem inisit, Caes. B. G. 5, 10: v. eques.—Opp. to the general: miles gregarius, or miles alone, a common soldier, private: strenui militis et boni imperatoris officia simul exsequebatur, Sall. C. 60, 4; id. J. 62; Vell. 2, 18, 1 volgus militum, Liv. 22, 30, 7: maritim as,
a soldier in sea-service, marine
, Plaut. Capt. 1, 2, 61.—II.Transf.A. Collect., the soldiery, the army (esp. freq. in the postAug. per.), Liv. 22, 57 fin.; Verg. A. 2, 495; Vell. 1, 15, 1; 2, 78, 2; Tac. A. 1, 2; 24; 2, 16; Juv. 10, 155; 16, 18 et saep.—B. Under the emperors, an armed servant of the emperor, court-official, Cod. Th. 11, 1, 34; Dig. 4, 6, 10.—C.A chessman, pawn, in the game of chess: discolor ut recto grassetur limite miles, Ov. Tr. 2, 477.—D.Fem., of a woman who is in childbed for the first time: et rudis ad partūs et nova miles eram, Ov. H. 11, 48.—Of a nymph in the train of Diana: miles erat Phoebes, Ov. M. 2, 415.— E. (Eccl. Lat.) Of a servant of God or of Christ, struggling against sin, etc.: bonus Christi, Vulg. 2 Tim. 2, 3.
mille, in the plur. mīlia (or millia; archaic, MEILIA, Inscr. Orell. 3308; abl. sing. milli, Lucil. ap. Gell. 1, 16, and ap. Macr. S. 1, 5), num. adj. [Sanscr. root mil-, combine, associate; Gr. o(/milos; cf. miles], a thousand, thousands. I.Lit.A. In gen., sometimes in sing. subst, with gen.; in plur, only subst. with gen.: equites mille viā breviore praemissi, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 3: mille et quingentis passibus abesse, Caes. B. G. 1, 22.—With gen.: mille drachumarum Olympicūm, Plaut. Trin. 2, 4, 23: spondeo et mille auri Philippum dotis, id. ib. 5, 2, 34; cf.: mille nummūm, Cic. Phil. 6, 5, 15; id. ap. Gell. 1, 16, 5: mille denariūm, Gell. 1, 16, 9: mille quingentos aeris in censum adferre, Cic. Rep. 2, 22, 40: ibi occiditur mille hominum, Quadrig. ap. Gell. 1, 16, 1: hominum mille versabatur, Cic. Mil. 20, 53.—So with verb in sing., Cic. Att. 4, 16, 14; Plaut. Truc. 2, 6, 4; Ter. Heaut. 3, 3, 40: mille equitum, Caes. B. C. 3, 84; Liv. 21, 61: mille militum, Nep. Milt. 5, 1: plus mille et centum annorum est, Varr. ap. Gell. 1, 16, 3: mille annorum, Plaut. Mil. 4, 2, 87: passuum, Cato ap. Gell. l. l.; Caes. B. G. 1, 25, 5 al.; cf. Zumpt, Gr. 116.—In plur. with gen.: Thracum mille aut duo milia occidere, Cic. Phil. 14, 5, 12: sexcenta milia mundorum, id. N. D. 1, 34, 96.—Without gen.: censa sunt civium capita centum quadraginta tria milia septingenta quatuor, Liv. 35, 9: sagittarios tria milia numero habebat, Caes. B. C. 3, 4: tot milia, gentes Arma ferunt Italae, Verg. A. 9, 132: decem milia talenta, Hier. in Evang. Matt. 18, 24: quatuor milia, funditores et sagittarii, Liv. 37, 40, 9; cf. id. 37, 40, 11; 38, 38, 13; 37, 58, 4: tritici modios CXX milia polliceri, Caes. B. C. 2, 18, 4; 3, 4, 3: Graecis peditibus mercede conductis, triginta milibus, praepositus, Curt. 3, 9, 2; 9, 3, 21; 5, 1, 41; Liv. 34, 52, 7.—Distributively: in milia aeris asses singulos,
on every thousand
, Liv. 29, 15.—B. In partic.: mille passus, mille passuum, or simply mille, a thousand paces, i. e. a Roman mile, which is estimated at 1618 English yards, or 142 yards less than the English statute mile: milli passum dixit (sc. Lucilius) pro mille passibus ... aperteque ostendit mille et vocabulum esse et singulari numero dici, Gell. 1, 16, 13; Cic. Att. 4, 16, 4: ultra quadringenta milia, id. ib. 3, 4.—Prov.: mille passuum mora, a mile's delay, i. e. a long delay, Plaut. Truc. 2, 3, 13; cf.: mille passuum commoratu's cantharum, id. Men. 1, 2, 64.—II.Transf., like the Gr. muri/a, a thousand, for innumerable, infinite (mostly poet.): mille pro uno Kaesones exstitisse, Liv. 3, 14, 4; 2, 28, 4: mille trahens varios adverso sole colores, Verg. A. 4, 701: tentat mille modis, Hor. C. 3, 7, 12: mille pericula saevae urbis, Juv. 3, 8; 12, 46: quomodo persequatur unus mille, Vulg. Deut. 32, 30. —Plur.: ante milia annorum, Plin. 14 praef. 1, 3: milia tumulorum, Prud. cont. Symm. 1, 516: erat numerus eorum milia milium, Vulg. Apoc. 5, 11; so, mille alia, alia mille,