Líbero, líberas, pen. cor. liberâre. To deliuer: to set at libertle: to bring out of bondage.Liberatus sum Daue hodie tua opera.Terent.I am rid out of dauuger this day Dauus by thy helpe and diligence.Liberauit illum creditoribus. Sen. He hath disparthed him from his creditours.Liberare se ære alieno.Cic.To pay his debts.Liberare cura.Cic.To put out of care.Liberare custodijs corporis.Cic.To set at Ilbertie from the prison of this body.Liberara dominatu regio. Respub. Cic.Liberare animos errore.Cic.To put mens minds out of errout. Liberare infamia. Cic.To deliuer front.Liberare inoidia magna & inueterata. Ciceto. To rid out of great and old hateed that he was in.Liberare aliquem meru.Terent.To put out of feare.Liberatis obsidione, abominandoq; exilio, totis castris. Plin. Liberare opere magno.Cic.To deliuer from great labour.Periculo liberare. Cn. Magnus Matcello. To put out of daunget.Liberare tædio. Plin. Ensem liberat vagina.Ouid.He draweth out his sword.Voto liberari, Vide VOTVM. Culpæ aliquem liberare.Liu.To shew one to be blamelesse or guiltlesse. Liberare fidem suam.Cic.To doe that he promised.
Lewis and Short: Latin dictionary
lībĕro, āvi, ātum, 1 (old form of the fut. perf. liberasso, Plaut. Most. 1, 3, 66), v. a. [1. liber], to make or set free, to free, liberate (syn. vindico). I.Lit., to release from slavery, to free, manumil: amicas emite, liberate, Plaut. Most. 1, 1, 22: liberem ego te?id. Men. 5, 7, 35: servos, Caes. B. C. 3, 9: sese, Cic. de Or. 1, 40, 182: aliquem vindictā liberare, Plin. Ep. 7, 16, 4.— II.Transf.A. In gen., to free, release, extricate, deliver (cf. levo) a person or thing from something (an obligation, debt, difficulty, etc.); constr.: aliquem (aliquid) ab aliqua re, with simple abl.; less freq. with gen.a. With personal objects. (a). With ab: teque item ab eo vindico ac libero, Cic. Q. Fr. 3, 1: se a Venere,
to release one's self from one's duty to Venus
, id. Div. in Caecil. 17, 53.—(b). With abl.: divortio te liberabo incommodis, Poët. ap. Auct. Her. 2, 24, 38: defensionum laboribus senatoriisque muneribus liberatus, Cic. Tusc. 1, 1, 1: aliquem culpā, id. Att. 13, 22, 3: aliquem invidiā, id. N. D. 1, 6, 13: aliquem suspicione crudelitatis, id. Fam. 1, 2, 3: aliquem magnā sollicitudine, id. Att. 6, 1, 10; cf.: populum metu, id. Rep. 1, 16, 25: liberatus omni perturbatione animi, id. ib. 1, 17, 28: aliquem periculo, Caes. B. C. 3, 83: obsidione, id. B. G. 4, 19: se aere alieno,
to pay a debt
, Cic. Att. 6, 2, 4.—(g). With gen.: aliquem culpae, Liv. 41, 19: voti liberari, id. 5, 28.— (d). With ex: multos ex incommodis pecuniā, Cic. Verr. 2, 5, 9, 23.—(e) With simple acc.: vectigales multos ac stipendiarios liberavit,
, id. Fam. 5, 20, 4: Buthrotios cum Caesar decreto suo liberavisset, viz.,
from a division of their lands
, id. Att. 16, 16, C, 11: amotusque post triumphum abdicatione dictaturae terror et linguam et animos liberaverat hominum, Liv. 6, 16, 8: (debitores) capitis deminutione liberantur, i. e.
from debt
, Gai. Inst. 3, 84 al.—b. With inanim. and abstr. objects: eum (mundum) ab omni erratione liberavit, Cic. Univ. 6; cf. below, at the end of this number: quorum linguae sic inhaererent, ut loqui non possent, eae scalpello resectae liberarentur,
would be set free
, id. Div. 2, 46, 96: liberare agros, to free or exempt from taxes, id. Agr. 1, 4, 10: publica liberare, id. ib. 2, 21, 57; cf.: liberari omnia Asiae emporia portusque, Liv. 32, 33: liberata vectigalia, id. 41, 28: fundum alii obligatum liberare, Dig. 18, 1, 41: liberare fidem,
to discharge one's promise, keep one's word
, Cic. Fl. 20, 47: liberare promissa,
to cancel promises, to make them void and of no effect
, id. Off. 1, 10, 33: nomina,
to settle debts
, Liv. 7, 21: impensam, to clear or repay expenses, Col. 3, 3.—Of an abstr. object: divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti, Cic. Tusc. 1, 22, 51.—B. In partic. 1.To absolve or acquit in a court of justice (syn.: absolvo, solvo): aliquem, opp. condemnare, Cic. Clu. 22, 60: aliquem crimine aliquo, id. Verr. 2, 2, 29, 71: liberatur Milo, non eo consilio profectus esse, is acquitted of the charge of having undertaken a journey with the design, etc., id. Mil. 18, 47: reum a judicibus hoc defensionis modo liberari non posse, Quint. 7, 4, 20.—Very rarely with acc. of the charge: crimen libidinis confessio intemperantiae liberavit, Val. Max. 8, 1, 12.—2.To clear, i. e. to pass, traverse, cross over a place without hinderance (post - Aug.): flumen, Front. Strat. 1, 5, 3; 4, 7, 28; Hyg. Fab. 257: angustias freti, Front. Strat. 1, 4, 13: limen, Petr. 136.—3. Templa liberata, freed from buildings that obstructed the view, i. e. having a free prospect, Cic. Leg. 2, 8, 21.
lĭbet or lŭbet, libuit (lub-) and libitum (lub-) est (in Cic. perh. only in the latter form), 2, v. n. and impers. (libeo, es, etc., as a personal verb acc. to Caper ap. Prisc. p. 922 P.) [Sanscr. root lubh, cupere, desiderare; Gr. root lif- in li/ptw, liy; cf. Goth. liub-s; Germ. lieb, dear; Lat. līber], it pleases, is pleasing, is agreeable: mihi, I am disposed, I like, I please, I will.— Constr. with nom. of a demonstr. or rel. pronoun, with inf. or a subject-clause as subject, or impers. without a subject, and with or without a dat.(a).Id (quod) libet (mihi): quod tibi lubet, idem mihi lubet, Plaut. Most. 1, 3, 138: facite, quod vobis lubet, Ter. Ad. 5, 9, 34: cui facile persuasi, mihi id, quod rogaret, ne licere quidem, non modo non libere, Cic. Att. 14, 19, 4; cf.: sin et poterit Naevius id quod libet et ei libebit quod non licet, quid agendum est?id. Quint. 30, 94: quodcumque homini accidit libere, posse retur, Plaut. Am. 1, 1, 17: ubi peregre, tibi quod libitum fuit, feceris, Ter. Phorm. 5, 7, 77.—Once in plur.: cetera item, quae cuique libuissent, dilargitus est, Suet. Caes. 20.—Without a dat.: rogita quod lubet, Plaut. Ep. 5, 2, 31: faciat quod lubet, Ter. Heaut. 3, 1, 55: nihil vident, nisi quod lubet, id. ib. 4, 1, 30: si quid lubet, id. Phorm. 5, 7, 88: quae (senectus) efficeret, ut id non liberet quod non oporteret, Cic. de Sen. 12, 42: illa priorum scribendi, quodcumque animo flagrante liberet, simplicitas, Juv. 1, 152.—(b). With inf. or a subject-clause, with or without a dat.: concedere aliquantisper hinc mihi intro lubet, Plaut. Ps. 1, 5, 158: mihi lubet nunc venire Pseudolum, id. ib. 4, 5, 3; Ter. And. 5, 5, 2: Qui lubitumst illi condormiscere? Lu. Oculis, opinor, Plaut. Mil. 3, 2, 13: non libet mihi deplorare vitam, Cic. de Sen. 23, 84: quarum (orationum) alteram non libebat mihi scribere, id. Att. 2, 7, 1: de quo genere libitum est mihi paulo plura dicere, id. de Or. 2, 85, 348; id. Leg. 2, 27, 69; Ter. And. 1, 5, 28.—Without a dat.: cum illuc ventum est, ire illinc lubet, Enn. ap. Gell. 19, 10, 12 (Trag. v. 258 Vahl.); Ter. And. 4, 5, 21: de C. Gracchi tribunatu quid exspectem non libet augurari, Cic. Lael. 12, 41: qui in foro, quicum colloqui libeat, non habeant, id. Rep. 1, 17, 28: incoharo haec studia, vel non vacabit, vel non libebit, Quint. 1, 12, 12; 10, 1, 13; Ter. Ad. 5, 1, 4: ultra Sauromatas fugere hinc libet, Juv. 2, 1: libet expectare quis impendat, etc., I should like to see who, etc., id. 12, 95.— (g).Absol., with or without a dat.: ego ibo pro te, si tibi non libet, Plaut. Most. 5, 2, 10: ubiquomque libitum erit animo meo, id. As. 1, 1, 97: adi, si libet, id. Pers. 5, 2, 13; Cic. Tusc. 5, 15, 45; Ter. And. 1, 3, 8: age, age, ut libet, id. ib. 2, 1, 10: ut libet, as an expression of assent, id. Heaut. 4, 4, 16; 4, 5, 32; 5, 1, 61; id. Ad. 2, 2, 38: Ch. Quid in urbe reptas villice? Ol. Lubet, Plaut. Cas. 1, 11; id. Bacch. 5, 2, 79: Pe. Qua fiducia ausus ... dicere? Ep. Libuit, Plaut. Ep. 5, 2, 33; cf. id. Ps. 1, 3, 114.—Hence, 1. lĭbens (lŭbens; LIBES, Inscr. R. N. 2598 Mommsen), entis, P. a., that does a thing willingly or with readiness, willing, with good will, with pleasure (class.). A.Lit.1. In gen.: studen hercle audire, nam ted ausculto lubens, Plaut. Ps. 1, 5, 108: Ph. Complectere. An Facio lubens, id. As. 3, 3, 25: ego illud vero illud feci, ac lubens, Ter. Eun. 3, 5, 43; id. Heaut. 4, 5, 15; id. And. 2, 1, 37: cum totius Italiae concursus facti illius gloriam libens agnovisset, Cic. Mil. 14, 38.—Freq. (esp. in Cic.; Cæs. and Quint. do not use libens as an adj. at all) in the abl. absol.: me, te, etc., and animo libente or libenti, with pleasure, gladly, very willingly: edepol me lubente facies, Plaut. Am. 2, 2, 218: me libente eripies mihi hunc errorem, Cic. Att. 10, 4, 6; id. de Or. 2, 73, 295: libente me vero, id. Rep. 1, 9 fin. Mos. N. cr.: quae (res nostrae) tam libenti senatu laudarentur, id. Att. 1, 14, 3: cum Musis nos delectabimus animo aequo, immo vero etiam gaudenti ac libenti, id. ib. 2, 4, 2.—Sup.: cunctae praefecturae libentissimis animis eum recipiunt, Caes. B. C. 1, 15, 1: illam porticum redemptores statim sunt demoliti libentissimis omnibus, Cic. Att. 4, 2, 5: libentissimis Graecis, id. Fam. 13, 65, 1: lubentissimo corde atque animo, Plaut. Ps. 5, 2, 22: fecit animo libentissimo populus Romanus, Cic. Verr. 1, 9, 25.—2. In partic.: libens or libens merito (abbreviated L. M.), a formula used in paying a vow: Jovi lubens meritoque vitulor, Plaut. Pers. 2, 3, 1: EX VOTO L. M., Inscr. Orell. 1412: V. S. L. M., i. e. votum solvit libens merito, or V. L. S., i. e. votum libens solvit, very freq. in inscriptions. —B.Transf., glad, happy, joyful, cheerful, merry (ante-class.): uti ego illos lubentiores faciam, quam Lubentia'st, Plaut. As. 2, 2, 2: ego omnes hilaros, lubentes, laetificantes faciam ut fiant, id. Pers. 5, 1, 8: hilarum ac lubentem fac te in gnati nuptiis, Ter. Ad. 4, 7, 38.—Hence, adv.: lĭbenter or lŭbenter, willingly, cheerfully, gladly, with pleasure, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4 (Ann. v. 239 Vahl.); id. ap. Non. 15, 12 (Trag. v. 379 ib.): cenare lubenter, Cato, R. R. 156: ecastor frigida non lavi magis lubenter, Plaut. Most. 1, 2, 1: ut homines te libenter studioseque audiant, Cic. Div. in Caecil. 12, 39; id. Rep. 1, 18, 30: libenter verbo utor Catonis, id. ib. 2, 1, 3; id. Lael. 24, 89; id. Rep. 2, 38, 64: ego tuas litteras legi libenter, id. Fam. 3, 5, 1; id. Att. 2, 1, 1: libenter homines id, quod volunt, credunt, Caes. B. G. 3, 18.—Comp.: ille adjurans, nusquam se umquam libentius (cenavisse),
with a better appetite
, Cic. Fam. 9, 19, 1; id. Lael. 19, 68: nihil libentius audiunt, Quint. 7, 1, 63; 8, 2, 11: nil umquam hac carne libentius edit, Juv. 15, 88.—Sup.: cui ego quibuscumque rebus potero libentissime commodabo, Cic. Fragm. ap. Non. 275, 18: cum lubentissime edis, Favorin. ap. Gell. 15, 8, 2: libentissime dare, Cic. Verr. 2, 4, 27, 63; id. Leg. 2, 1, 1; Sen. Ep. 30, 9.— Hence also, 2. lĭbĭtus, a, um, P. a.; only plur. as subst.: lĭbĭta, ōrum, n., lit., the things that please, one's pleasure, will, liking, humor (Tacitean): sua libita exercebant, Tac. A. 6, 1: ad libita Caesarum, id. ib. 12, 6: ad libita Pallantis, id. ib. 14, 2.