Hospitalis, & hoc hospitale, pe. prod. Pertayning to one % lodgeth or entertianeth: vsing gÊtle entertainement, gladly recei uing a stranger: vsing hospitalitie: vt, hospitale cubiculÛ. Li. A guesten chamber.Hospitalis tessera. Plau. A token kept betweene friends for % remembrance of familiaritie & entertainement % they haue vsed one to the other.Homo qui semper hospitaliffimus, amicissimusque nostrorum hommum existimatus esset.Cic.Hospitalîs deus. Cicero. A god president and preserner of the right of hospitalitie ,and punisher of the breakers thereof.Hospitalem locÛ appellat hunc mundum Seneca, quia in eo peregrinemur.A place of entertainement for a time.Hospitalis in suos.Cic.Hospitalis cœna. Plin. Hospitalis sedes. Cic.Hospitalis regis clementia. Plin. Holpitale aduenis solum. Plin.
Lewis and Short: Latin dictionary
hospĭtālis, e, adj. [hospes], of or relating to a guest or host, hospitable, ce/nios, ceniko/s. I.Lit.A.Adj. (class.): illam ipsam sedem hospitalem, in quam erit deductus, publicam populi Romani esse dicet, Cic. Agr. 2, 17, 46: deversorium, Liv. 21, 63 fin.: cubiculum,
guest-chamber
, id. 1, 58: beneficia, id. 2, 14 fin.: aves,
set before a guest
, Varr. R. R. 3, 2, 3; cf.: cena Augusti, Plin. 33, 4, 24, 83: umbra, Hor. C. 2, 3, 10: tessera,
, Cic. Deiot. 6, 18; id. Fin. 3, 20, 66; id. Q. Fr. 2, 12, 3 al.; cf. deus, Plaut. Poen. 5, 1, 25: non dubitavit illud insigne Penatium hospitaliumque deorum ex hospitali mensa tollere, Cic. Verr. 2, 4, 22, 48: fulmina, of Jupiter hospitalis, Sen. Q. N. 2, 49: caedes,
the murder of a guest
, Liv. 25, 18, 7: TABVLA, i. e.
a municipal decree for the reception of a guest
, Inscr. Grut. 456, 1: Theophrastus scribit, Cimonem Athenis etiam in suos curiales Laciadas hospitalem fuisse, Cic. Off. 2, 18, 64; cf.: homo qui semper hospitalissimus amicissimusque nostrorum hominum existimatus esset (shortly before: cum suae partes essent hospitum recipiendorum), id. Verr. 2, 1, 26, 65: tua illa Venus, id. Cael. 21, 52: tibi hospitale pectus, Hor. Epod. 17, 49: nihil hospitalius mari (Campaniae): hospitalem hostem appellare, Liv. 25, 18, 8: hinc illi nobiles portus Cajeta, Misenus, etc., Flor. 1, 16: appulsus litorum, Plin. 2, 46, 45, 118.—B.Subst.1. hospĭtālis, is, m., a guest: injuriae potestatum in hospitales ad visendum venientium, Hipponenses in necem ejus (delphini) compulerunt, Plin. 9, 8, 8, 26.—2. hospĭtālia, ium, n.a.Apartments for guests, guest-chambers, Vitr. 6, 10.—b. On the stage, the two entrances on the right and left for strangers, Vitr. 5, 7.—c. (Sc. jura.) The dues of hospitality, Liv. 42, 24 fin.—II.Transf., of things: ut in Fucino lacu invectus amnis, in Lario Addua, etc.... in Lemanno Rhodanus: hic trans Alpes superiores in Italia multorum milium transitu hospitales suas tantum nec largiores quam intulere aquas evehentes, foreign, i. e. that flow through without mingling, Plin. 2, 103, 106, 224; 17, 10, 14, 69. —Hence, adv.: hospĭtālĭter, hospitably, as a guest: invitati hospitaliter per domos, Liv. 1, 9, 9: vocare (opp. hostiliter), id. 6, 26, 3: excipere aliquem, Curt. 7, 6 med.: ingredi ad deos Penates, Just. 8, 3.