Comes, relatum ad principem. Cic.He that followeth. or obeyeth.Comitem Platonis se profitetur. Id est, sectatorem. Plin. To be a follower of Plato. Comes consilijs alicuius.Plaut.He that is made partaker of secretes.Dulcis secretorum comes. Quint. Comites iudicum.Cic.Lieuetenants, pronostes, treasurers, secretaries, and such other as accompanied the chiefe goue rnours of prouinces. Also assistentes to indges in cõmon affaires. Largitionum comes.Maister of the Emperours giftes, as it were an amner.Comes domorum.Maister of the houshold in a Princes court.Comes horreorum.The ouerseer of the grancr and bakehouse for prouision of bread in a Princes house.Comes laborum.Duerseer of the workemen.Comes rerum priuatarum.He that the Emperour trusteth in the ouersight of all priuate matters.Comes stabuli.Maister of the horses.Cómitor. pen. cor. comitâris, comitári. Suet. To accompanye or goe with: to keepe fellowship with: to follow.Fuga aliquem comitari.Virg. Comitari currum. Suet. Comitari exequias. Plin. To accompany ones funerall, to go with him to be buried.Mortuum honore comitari.Virg.To solemnise his funeral.Superbia comitatur honores. Claud. Pride followeth promotion.Iter alicuius comitari.Virg.To accompany in his iourney.Oues comitantur pastorem.Virg.Follow the sheepeheard.Comitari cum datiuo.Cic. Cæteráque quæ comitantur huic vitæ. Which are ioyned or coupled with this life.
Lewis and Short: Latin dictionary
cŏm-ĕs, ĭtis, comm. [con and 1. eo] (lit. one who goes with another), a companion, an associate, comrade, partaker, sharer, partner, etc. (whether male or female; class. and freq.). I. In gen. a.Masc.: age, age, argentum numera, ne comites morer, Plaut. Ep. 5, 1, 25: confugere domum sine comite, Ter. Hec. 5, 3, 25: comes meus fuit, et omnium itinerum meorum socius, Cic. Fam. 13, 71: erat comes ejus Rubrius, id. Verr. 2, 1, 25, 64: cui tu me comitem putas esse, id. Att. 8, 7, 1: ibimus, o socii comitesque, Hor. C. 1, 7, 26; Lucr. 3, 1037; 4, 575: Catulli, Cat. 11, 1: Pisonis, id. 28, 1; Nep. Ages. 6, 3: quin et avo comitem sese Mavortius addet Romulus, Verg. A. 6, 778; cf.: comes ire alicui, id. ib. 6, 159: comitem aliquem mittere alicui, id. ib. 2, 86: comes esse alicui, Ov. H. 14, 54 et saep. —(b). With gen. or dat. of thing: cum se victoriae Pompeji comitem esse mallet quam, etc., Caes. B. C. 3, 80: comitem illius furoris, Cic. Lael. 11, 37: me tuarum actionum, sententiarum, etc., socium comitemque habebis, id. Fam. 1, 9, 22: mortis et funeris atri, Lucr. 2, 581: tantae virtutis, Liv. 22, 60, 12: exsilii, Mart. 12, 25: fugae, Vell. 2, 53; Liv. 1, 3, 2; Cic. Att. 9, 10, 2; cf. Suet. Tib. 6: me habuisti comitem consiliis tuis, Plaut. Ps. 1, 1, 15.—With in: comes in ulciscendis quibusdam, Cic. Fam. 1, 9, 2.—b.Fem., Ter. Eun. 2, 3, 54; Lucr. 5, 741: data sum comes inculpata Minervae, Ov. M. 2, 588; cf. id. H. 3, 10: me tibi venturam comitem, id. ib. 13, 163; Verg. A. 4, 677; 6, 448.—B.Transf. to inanimate objects: malis erat angor Assidue comes, Lucr. 6, 1159: comes formidinis, aura, id. 3, 290: ploratus mortis comites, id. 2, 580: tunc vitae socia virtus, mortis comes gloria fuisset, Cic. Font. 21, 49 (17, 39): multarum deliciarum comes est extrema saltatio, id. Mur. 6, 13: pacis est comes, otiique socia eloquentia, id. Brut. 12, 45; cf. an idea (perh. intentionally) opp. to this, Tac. Or. 40: non ut ullam artem doctrinamve contemneres, sed ut omnis comites ac ministratrices oratoris esse diceres, Cic. de Or. 1, 17, 75: cui ipsi casus eventusque rerum non duces sed comites consiliorum fuerunt, id. Balb. 4, 9: exanimatio. quas comes pavoris, id. Tusc. 4, 8, 19: (grammatice) dulcis secretorum comes, Quint. 1, 4, 5: (cura) comes atra premit sequiturque fugacem, Hor. S. 2, 7, 115: culpam poena premit comes, id. C. 4, 5, 24: nec (fides) comitem abnegat, id. ib. 1, 35, 22: comitemque aeris alieni atque litis esse miseriam, Orac. ap. Plin. 7, 32, 32, 119.—II. In partic. A.An overseer, tutor, teacher, etc., of young persons (rare; not ante-Aug.), Verg. A. 2, 86; 5, 546; Suet. Tib. 12; Stat. S. 5, 2, 60.— Esp. = paedagogus, a slave who accompanied boys as a protector, Suet. Aug. 98; id. Claud. 35.—Far more freq., B.The suite, retinue of friends, relatives, scholars, noble youth, etc., which accompanied magistrates into the provinces, Cic. Verr. 2, 2, 10, 27 sq; id. Q. Fr. 1, 1, 3, 11; Hor. Ep. 1, 8, 2; Suet. Caes. 42; id. Ner. 5; id. Gram. 10.— C.The attendants of distinguished private individuals, Hor. Ep. 1, 7, 76; 1, 17, 52; id. S. 1, 6, 102; Suet. Caes. 4.—Trop.: (Cicero) in libris de Republica Platonis se comitem profitetur, Plin. praef. 22.—D. After the time of the emperors, the imperial train, the courtiers, court, Suet. Aug. 16; 98; id. Tib. 46; id. Calig. 45; id. Vit. 11; id. Vesp. 4; Inscr. Orell. 723; 750 al.—Hence, E. In late Lat., a designation for the occupant of any state office, as, comes scholarum, rei militaris, aerarii utriusque, commerciorum (hence, Ital. conte; Fr. comte).
cŏm-ĭtĭum, ii, n. [locus a coëundo, id est insimul veniendo, est dictus, Paul. ex Fest. p. 38, 12 Müll.; cf. Varr. L. L. 5, 155 id.: comitium ab eo quod coibant eo comitiis curiatis, et litium causā]. I. In sing., the place for the assembling of the Romans voting by the curiœ situated near the Forum, and separated from it by the ancient Rostra, but sometimes considered as a part of the Forum in a more extended sense (hence, in Dion. Halic. o( kra/tistos and o/ e)pifane/statos th=s a)gora=s to/pos): IN COMITIO AVT IN FORO, XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20; Cic. Sest. 35, 75; id. Verr. 2, 1, 22, 58; id. Brut. 84, 289; Liv. 1, 36, 5; 27, 36, 8; 10, 24, 18; Plaut. Curc. 4, 1, 9 et saep.; cf. Dict. of Antiq.—B.Transf., any place of assembly out of Rome; so of the Ephoreum at Sparta, Nep. Ages. 4, 2.—C.Trop.: quod (es) esset animi vestibulum et orationis janua et cogitationum comitium, App. Mag. 7, p. 278, 1; so, sacri pectoris, Mam. Grat. Act. ad Jul. 15.—II.Plur.: cŏmĭtĭa (access. form cŏmĭtĭae, Fratr. Arval. ap. Marin. p. 43; Gloss. Labb. p. 33), the assembly of the Romans for electing magistrates, etc., the comitia.—The comitia were of three kinds. 1. Comitia curiata, the most ancient, voting by curiæ, held in the comitium (v. I.), gradually restricted by, 2. The Comitia centuriata, the proper assembly of the populus Romanus, voting by centuries, instituted by Servius Tullius, continuing through the whole time of the republic, commonly held in the Campus Martius (not in the comitium, as is asserted by many from the similarity of the name; cf. campus, II.), Gell. 15, 27, 2 sqq.; Cic. Agr. 2, 11, 27; id. Dom. 14, 38; Liv. 5, 52, 15; cf. Cic. Leg. 3, 19, 44.—3. Comitia tributa, voting by tribes, and commonly held in the Forum, but in choosing magistrates, freq. in the Campus Martius, convened for the first time in the trial of Coriolanus, two years after the introduction of the office of tribune of the people. In them the inferior magistrates (ædiles, tribunes of the people, quæstors), and, later, the Pontifex Maximus also, were chosen, Cic. Leg. 3, 19, 45; id. Agr. 2, 11, 27; Liv. 2, 58, 1; 2, 60, 4; Gell. 15, 27, 3; cf. Dict. of Antiq.—Upon the comitia calata, v. 1, calo.—The usual t. t. for holding such comitia is: comitia habere, Cic. Div. 2, 18, 43; freq. in all periods; they were designated according to the magistrates who were to be chosen in them, as consularia, Cic. Verr. 1, 6, 17; id. Mur. 18, 38: praetoria, Liv. 10, 22, 8: tribunicia, Cic. Att. 1, 1, 1; Liv. 6, 39, 11: militaria, Liv. 3, 51, 8: quaestoria, Cic. Fam. 7, 30, 1; cf. also: comitia consulum, Liv. 3, 20, 8; and: comitia fiunt regi creando, id. 1, 35, 1: edicere comitia consulibus creandis, id. 3, 37, 5: comitia conficere, Cic. Fam. 10, 36, 12: differre, Liv. 6, 37, 12: dimittere, Cic. Att. 1, 14, 5: ducere, id. ib. 4, 15, 7: inire, Suet. Vesp. 5.—B.Transf., of other elections, out of Rome, Cic. Verr. 2, 2, 52, 129; Liv. 42, 43, 7; Tab. Heracl. v. 24 sq.—C.Trop.: ibo intro, ubi de capite meo sunt comitia, i. e.,
where my fate is deciding
, Plaut. Aul. 4, 7, 20: Pseudulus mihi centuriata capitis habuit comitia, id. Ps. 4, 7, 134: meo illic nunc sunt capiti comitia, id. Truc. 4, 3, 45.