Auxilior, auxiliâris, auxiliari. Ter. To ayde, helpe, or succour.Auxiliari contra aliquid. Plin. To be medicinable against.Auxiliari morbis. Plin. To heale or cure.Hydropicis auxiliatur vrina vesicæ apri. Plin. Healeth.
Auxilium, auxilij. Varro. Ayde: helpe: succour.Auxilium aduersæ valetudinis. Corn. Cels. Remedie against sickenesse.Aduersus profusionem quidem in his auxilium est. Celsus. There is helpe or remedie.Auxilia nautica.Ouid.The sterne and other instruments, whereby the shippe is gouerned.Viæ auxilium.Virg.Voyage prouision.Tutus auxilio.Virg. Auxilium & numen. Cic.Argentarium auxilium.Plaut.Helpe of money.Emortuum auxilium.Plaut.Inualidum auxilium. Tac. Feeble aide.Magica auxilia. Tibul. Mucuum auxilium. Quint. Præsens auxilium. Virg.Valentissimum auxilium. Cels. Validius auxilium. Cels. Vitale auxilium. Lucret. Prouision for maintenance of life.Voluntaria auxilia.Cic. Accersere auxilia. Cæs. To send for ayde.Accita auxilia. Tac. Sent for.Adhibere auxilium. Cels. To vfe helpe.Auxilium sibi adiungere.Cic.Afferre auxilium alicui malo. Ter. To helpe a thing in euill state.Arripere auxilium ad aliquam rem.Plaut.Cogere auxilia.Virg.To assemble or gather.Comparare sibi auxilia.Cic.Collocare auxilia in mediam aciem. Cæs. To set.Comparare sibi auxilia, Vide COMPARO.Concidit auxilium.Ouid.Is lost.Auxilium in perniciem conuertere.Cic.Dare auxilium.Virg.To ayde or helpe.
auxĭlĭor, ātus, 1, v. dep. [auxilium], to give help or aid, to help, aid, assist, succor (syn.: juvo, adjuvo, opitulor, subvenio, succurro). I. In gen. (class. but rare; in Cic. perh. only once in his Epistt.), constr. with dat.: alicui, Plaut. Trin. 2, 2, 102: nonne id flagitiumst te aliis consilium dare, tibi non potis esse auxiliarier?Ter. Heaut. 5, 1, 50; Cic. Fam. 5, 4; Caes. B. G. 7, 50 fin.; 4, 29; Sall. J. 24, 3; Plin. 10, 8, 9, 22; Vulg. 4 Reg. 14, 26; ib. Psa. 88, 44; ib. Heb. 2, 18: nihil Numantinis vires corporis auxiliatae sunt, Auct. ad Her. 4, 27.—II. Esp., of the aid of a physician, to aid, to relieve, heal, cure; constr. with dat. or contra: Nec (medicina) formidatis auxiliatur aquis, Ov. P. 1, 3, 24: ferulam quibusdam morbis auxiliari dicunt medici, Plin. 13, 22, 43, 125: phalangites auxiliantur contra scorpionum ictus, id. 27, 12, 98, 124.!*? a.Act. access. form auxĭlĭo, āre, to give aid, etc.: alicui, Gracch. ap. Diom. p. 395 P.; cf. Prisc. p. 797 P.—b. Auxilior in pass. signif.: a me auxiliatus, Lucil. ap. Prisc. pp. 791 and 927 P.: consonantes sunt in quibus (vox) ab imis auxiliata egrediatur ad aures disertā verborum claritate, Vitr. 5, 8, 2.
auxĭlĭum, ii, n. [augeo], help, aid, assistance, support, succor (syn.: adjumentum, opes, praesidium, subsidium). I. In gen.: Fer mi auxilium, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89: quo praesidio fretus, auxiliis quibus? Pac. ap. Non. p. 262, 32: auxilium argentarium, Plaut. Ps. 1,1, 103; id. Ep. 1, 2, 14: non habeo ad auxilium copiam, Ter. And. 2, 1, 20: navita indigus omni vitali auxilio, Lucr. 5, 224: venerunt ad auxilium, Vulg. Jud. 5, 23; ib. Isa. 10, 3 al.—Hence the phrases: auxilium esse alicui,
to assist one
, Plaut. Curc. 2, 2, 17; and more freq.: auxilio esse alicui, Enn. ap. Non. p. 111, 16; Plaut. Poen. 5, 3, 18; 5, 4, 107; Ter. Heaut. 5, 2, 39; Nep. Milt. 5, 1; id. Att. 11, 1; Hor. S. 1, 4, 141; Ov. M. 12, 90 al.: auxilium ferre alicui,
to bring assistance
,
to aid
,
succor
, Plaut. Stich. 2, 2, 5; Ter. And. 1, 1, 115; id. Ad. 2, 1, 1; Lucr. 3, 1064; Cic. Verr. 2, 2, 3; (contra aliquem), id. Cat. 2, 9, 19; Caes. B. G. 1, 13; Hor. Epod. 1, 21; Ov. M. 2, 580; 4, 693; 13, 71; Vulg. Jud. 20, 14; ib. Job, 30, 13 al.; once adferre, Ter. Ad. 3, 2, 2: dare, Verg. A. 2, 691; Vulg. Psa. 59, 13; 107, 13: praebere, ib. Jud. 12, 2; ib. 1 Par. 12, 21: auxilium sibi adjungere, Cic. Rosc. Am. 40, 116: expetere, Ter. And. 2, 1, 19 sq.: unde auxilium petam?id. Phorm. 5, 1, 2: petere ab aliquo, Cic. Or. 41, 141; Ov. M. 7, 507; 5, 178; 14, 461; Vulg. 1 Esdr. 8, 22; ib. Judith, 6, 21 et saep.—In plur.: cum (mare) tumet, auxiliis adsidet ille (navita) suis, Ov. A. A. 3, 260: auxilia portare, Sall. C. 6, 5 Kritz: magna duo auxilia,
sources of aid
, Liv. 31, 33, 3: ne auxilia liberorum innocentibus deessent, Quint. 7, 1, 56 et saep.—Meton. (abstr. for concr.), a place of succor, refuge (eccl. Lat.): sex (oppida) erunt in fugitivorum auxilia separata, Vulg. Num. 35, 6. —II. Esp. A. In milit. lang. very freq., and commonly in plur.: auxĭlĭa, ōrum, auxiliary troops, auxiliaries (mostly composed of allies and light-armed troops; hence opp. to the legions): auxilium appellatum ab auctu, cum accesserant ei qui adjumento essent alienigenae, Varr. L L. 5, 90 Müll.; Veg. 2, 2; cf. auxiliares, and Smith, Dict. Antiq.: quibus (copiis) rex Deiotarus imperatoribus nostris auxilia mitteret, Cic. Deiot. 8, 22; so Sall. J 7, 2; Liv. 5, 5, 8 al.: auxiliis in mediam aciem conjectis, Caes. B. G. 3, 24; so, dimittere, Sall. J. 8, 2: ab sociis et nomine Latino accersere, id. ib. 39, 2; cf. id. ib. 84, 2: facere mercede, Tac. A. 6, 33; Vulg. 1 Macc. 9, 52; ib. 2 Macc. 8, 15 et saep.—Opp to the legions: sex legiones et magna equitum ac peditum auxilia, Cic. Part. Or. 6, 1; so Suet. Aug. 23; 49; id. Tib. 16; 30; id. Calig. 43; 44; id. Galb. 10 al.—In sing.: Oroden auctus auxilio Pharasmanes vocare ad pugnam, Tac. A. 6, 34; Ov. M. 11, 387.—Borrowed from miht. lang.: Duodecim deis plus quam in caelo deorumst inmortalium Mihi nunc auxilio adjutores sunt, Plaut. Ep. 5, 2, 10 sq.: Auxilia ac socios jam pacto foedere habebant, Lucr. 5, 1443.—In gen.: auxilia, military force, power: Caesar confisus famā rerum gestarum, infirmis auxiliis proficisci non dubitaverat, Caes. B. C. 3, 106; Flor. 2, 8, 15; Just. 1, 6.—B. In medic. lang., an antidote, remedy, in the most extended sense of the word: corporis, Cels. 2, 9; so id. 2, 11 fin.; 4, 22; 5, 26, n. 21 al.: adversae valetudinis, id. 1 praef.; Plin. 25, 3, 6, 20.— C. Auxilium as a personified existence, like Fides. Salus, etc., in Plaut. Cist. 1, 3, 6.