Stabilio, siabilis, pen. corr. stabilíui, stabilîtum, pen. prod. stabilîre. Plaut.To make stedfaste or stable.In fluctibus sevelut anchoris stabiliunt. Plin. Turres quassas stabilire. Sen. To repaire and make strong againe &c.Hoc probè stabilito & fixo.Cic.Stabilire Remp. cui opponitur Euertere Cic.
Stábilis, & hoc stábile, pen. cor. Terent.Stable: stedfast: firme: constant: durable.Stabile est me patri aurum reddere.Plaut.I haue surely determined to giue my father the money againe.Incerrum & Stabile, contraria.Cic.Nihil est tam ad diuturnitatem wemoriæ stabile, qumid in quo aliquid offenderis.Cic.There is northing that is so surely remembred a long time, as if a man shall offend or do amisse in any tbing.Stabile & immurabile.Cic.Stabilis & firmus animus.Cic.Bonum permanens fixam & stabile.Cic.Connubium stabile.Virg.Habere domicilium certum & Stabile.Cic.Fauor nunquam stabilis. Sen. Fortitudo robusta & stabilis.Cic.Imperium stabilius.That continueth longer.Fundamento stabili manet. Lucret. Mala stabilia. Caro. Apples that will laste long, or that fall not from the tree.Matrimonium stabile & certum.Cic.Patria stabilis. Plauc. Pede stabili manere. Ouid.Quæstus stabilis. Cato. A sure gaine that neuer faileth.
Lewis and Short: Latin dictionary
stăbĭlĭo, īvi, ītum (sync. imperf. stabilibat, Enn. Ann. 44), 4, v. a. [stabilis], to make firm, steadfast, or stable; to fix, stay, establish (class.; esp. in the trop. sense). I.Lit.: semita nulla pedem stabilibat, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.): eo stabilita magis sunt, Lucr. 3, 202; cf.: confirmandi et stabiliendi causā singuli ab infimo solo pedes terrā exculcabantur, Caes. B. G. 7, 73: vineas, Col. 4, 33, 1: loligini pedes duo, quibus se velut ancoris stabiliunt, Plin. 9, 28, 44, 83.—II.Trop.: regni stabilita scamna solumque, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48 fin. (Ann. v. 99 Vahl.): alicui regnum suom, Plaut. Am. 1, 1, 39; cf.: libertatem civibus, Att. ap. Cic. Sest. 58, 123: rem publicam (opp. evertere), Cic. Fin. 4, 24, 65; so, rem publicam, id. Sest. 68, 143: leges, id. Leg. 1, 23, 62: nisi haec urbs stabilita tuis consiliis erit, id. Marcell. 9, 29: matrimonia firmiter, id. Rep. 6, 2, 2: pacem, concordiam, Pseud.-Sall. Rep. Ordin. 1 fin. (p. 267 Gerl.): res Capuae stabilitas Romana disciplina, Liv. 9, 20: nomen equestre in consulatu (Cicero), Plin. 33, 2, 8, 34: (aegrum) ad retinendam patientiam,
stăbĭlis, e, adj. [sto, prop. where one can stand; hence, pregn.], that stands firm; firm, steadfast, steady, stable (class.; esp. in the trop. sense; syn.: firmus, constans). I.Lit.: via plana et stabilis (opp. praeceps et lubrica), Cic. Fl. 42, 105: locus ad insistendum, Liv. 44, 5, 10: solum, id. 44, 9, 7: stabulum, Plaut. Aul. 2, 2, 56: domus, id. Merc. 3, 4, 68: medio sedet insula ponto, Ov. F. 4, 303: per stabilem ratem tamquam viam, Liv. 21, 28, 8: elephanti pondere ipso stabiles, id. 21, 28, 12: stabilior Romanus erat,
was more firm
,
stood his ground better
, id. 44, 35, 19; cf.: stabili gradu impetum hostium excipere, id. 6, 12, 8; Tac. H. 2, 35; cf.: Romani stabili pugnae assueti, Liv. 28, 2, 7: pugna, id. 31, 35, 6: acies, id. 30, 11, 9: proelium, Tac. A. 2, 21: quae domus tam stabilis, quae tam firma civitas est, quae? etc., Cic. Lael. 7, 23: stabilis pulsus,
a steady pulse
, Plin. 11, 37, 89, 219: venae aquarum,
steadily flowing
, id. 30, 3, 28, 48.—II.Trop., firm, enduring, durable, stable; immutable, unwavering; steadfast, intrepid (syn.: firmus, constans, certus): fundamentum, Lucr. 5, 1121: amici firmi et stabiles et constantes, Cic. Lael. 17, 62: stabilem se in amicitiā praestare, id. ib. 17, 64: stabile et fixum et permanens bonum, id. Tusc. 5, 14, 40: decretum stabile, fixum, ratum, id. Ac. 2, 9, 27: stabilis certaque sententia (opp. errans et vaga), id. N. D. 2, 1, 2: urbs sedem stabilem non habebit, id. Marcell. 9, 29: matrimonium stabile et certum, id. Phil. 2, 18, 44: stabilis et certa possessio, id. Lael. 15, 55: praecepta firma, stabilia, id. Off. 1, 2, 6: opinio, id. N. D. 2, 2, 5: oratio stabilis ac non mutata, id. Mil. 34, 92: nihil est tam ad diuturnitatem memoriae stabile quam, etc., id. de Or. 1, 28, 129: animus stabilis amicis, id. Inv. 1, 30, 47: virtus, Quae maneat stabili cum fugit illa (Fortuna) pede, Ov. Tr. 5, 14, 30.—Of springs: aquae certae, stabilesque et salubres,
unfailing
,
perennial
, Plin. 31, 3, 28, 48: eam (summam voluptatem) tum adesse, cum dolor omnis absit: eam stabilem appellas (opp. in motu), i. e. a fixed state or condition, Cic. Fin. 2, 23, 75.—Of feet, syllables, etc., in verse: spondei, Hor. A. P. 256; so, pedes, dochmius, syllabae, etc., Quint. 9, 4, 97 sq.: stabilia probant, i. e. consisting of such feet, etc., id. 9, 4, 116.—Comp.: imperium stabilius, Ter. Ad. 1, 1, 41.—Sup.: quaestus stabilissimus, Cato, R. R. praef. fin.— b. Stabile est, with subject - clause, like certum est, it is settled, it is decided: profecto stabile'st, me patri aurum reddere, Plaut. Bacch. 3, 4, 25.—Hence, adv.: stăbĭlĭter (acc. to I.), firmly, durably, permanently (very rare): includatur tympanum, Vitr. 10, 14.—Comp.: fundare molem, Suet. Claud. 20.