To walke abroade. Per totam spatiatus Aegyptum. Plin. Traudiling ouer, &c. In vmbra spatiari. Propert. To walke in, &c. Palæstricè spatiari. Cic. Pasibus coniunctis spatiantur ambo. Ouid.

A space: leisure: a course or sway in walking the length of a place: a place of running or excercise: the measure or quantitie in a foote of meter. In ambulatione duo spatia vel tria facere. Cic. To walke a course, or sway, or two in a place: to malke twise or thrise vp and downe a place. Discrimina spatij. Ouid. Interius spatium. Ouid. Aduersa spatia. Virg. Spaces nuerright one against another. Desertum spatium. Lucret. Distans. Quint. Extremum. Virg. Immensum & enorme. Tacir. Maxima campi spatia. Virg. Mediocre spatium. Plin. Multiplex loci spacium. Lucret. Remotum. Ouid. Syluestria spatia. Cic. Tritum spatium. Ouid. A path or may beaten and worne. Abesse spatio, transitu, passibus, &c. Vide ABSVM. Addere in spatia. Virg. To run more swiftly. Complere spatium. Lucan. Nos immensum spatijs confecimus æquor. Vir. We made, or haue gone an ecceeding great voyage or iourney. Corripere spatium, Vide CORRIPIO. Iniquis spatijs disclusus. Vir. Let from doing a thing through lack of leisure. Aequali spatio distare. Ouid. To be like space asunder. Pari spatio distare vtrinque. Ouid. Emetiri spatium oculis. Virg. Euadere spatium. Virg. Facere spatium. Quint. Duo spatia triáue facere. Ci. To walke vp and downe twise or thrise. Patenti spatio insurgere. Ouid. Interstincta spatia columnis. Stat. Ampla spatia vacuis laxantur locis. Sene. Greate and large spaces in wide coomes. Nobilitata spatia Academiæ. Cic. The walkes, &c. Notata inscriptis lapidibus spatia. Quint. Porrigere membra in spatium. Ouid. Planis spatijs porrectus locus. Hor. A great plaine and euen ground lying our in length. Tenere spatij aliquid. Ouid. Viæ spatium me terret. Ouid. The long iourney feareth me. Transcurrere spatium. Lucret. Infinitum vacat spatium. Lucret. Spatium vnum Basilicæ. Ci. One course or smay in walking vp and downe the palaice. Spatium deliberandi habuerunt. Cicer. They had time or space to take aduisement. Nisi tempus & spatium datum sit. Cic. Spatium sumamus ad cogitandum. Cic. Vt spatium ad colligendum se homines haberenr. Cic. Spatium, pro Curriculo. Lucret. A course: a case. Spatium & curriculum. Cic. Spatium vitæ. Cic. The rase, &c. Spatium temporis. Cic. Trium dierum spatium. Cic. The space or continuaunce. Biennij spatio. Cic. In two yeares space. Spatium & longinquitas vitæ. Plin. The space and length. Sine sine spatium. Lucr. An infinite space. In medio spatio. Cic. In the middest of his age or race. Spatium annuum. Plin. Breue Lucret. Diurnum & nocturnum. Cic. Longo spatio. Cic. A long time. Longius spatium anno. Ouid. Medium noctis spatium. Ouid. Midnight. Paruum spatium Propert. Velocis spatij meta nouissima. Senec. Death the lest end of this transitorie life. Arcto spatio coercere aliquem. Ouid. Hoc interim spatio conclaue illud concidit. Cicero. In the meane time or space, &c. Dare spatium. Cicero, Vt mihi daretur spatium comparandi. That I might haue leisure, &c. Euanescit dolor spatio. Ouid. In time sorrowe slaketh and vanisheth away. Habere spatium ad dicendum. Cic. Intercedir spatium dum, Vide INTBRCEDO. Interiecto spatio, INTER IICIO. Interponere spatiom, Vide INTERPONO. Occidit spatium. Plaut. Breuis viræ spatium sortitus. Ouid. Cùm erit spatium vtrumque dabo. Cic. When I shall haue leysure. &c. Sumere spatium ad, &c. Vide SVMO. Surripere aliquid spatij. Ce. Vitæ spatium transcribere alicui. Ouid. To transpose one mans life to another. Spatium hominum vestigio ad verticem. Plini. The length of a man from the sole of the foote to the toppe of the crowne. Spatium, pro mensura & temporibus pedum in carmine. Cic. The measure and length of feete. Spatium. Liu. Delay. Vtiræ suæ spatium daretur. Liu. That his anger might haue a delay.

I. To take a walk, to walk about, promenade (class.; cf.: ambulo, deambulo): cum resideret, deinde spatiaretur, Cic. Rosc. Am. 21, 59: in xysto, id. Opt. Gen. 3, 8: aggere in aprico, Hor. S. 1, 8, 15: Pompeiā in umbrā (i. e. porticu), Prop. 4 (5), 8, 75: Pompeiā sub umbrā, Ov. A. A. 1, 67: in porticibus, Petr. 90: summā harenā, Ov. M. 2, 573 et saep.—

II. In gen., to walk about or along, to go, proceed, = incedere (poet. and in postAug. prose): (Dido) ante ora deum pingues spatiatur ad aras, Verg. A. 4, 62: lato arvo, Ov. M. 4, 87; cf. id. ib. 11, 64; Quint. 11, 3, 131; cf. id. 11, 3, 135: cornix sola in siccā secum spatiatur harena, Verg. G. 1, 389: pompa spatietur, will move along, Prop. 2, 13, 19 (3, 5, 3): lato spatiata campo, Sil. 4, 71.—

B. Transf., of things, to spread out, expand: spatiantia passim Bracchia compescit, Ov. M. 14, 629: spatiantes alae, his spreading wings, id. ib. 4, 364: radices in summā tellure spatiantur, Plin. 17, 10, 12, 65: intus, ut in metallis, spatiante venā, id. 17, 8, 4, 45: morbum nosse, et vires ejus, antequam spatientur, opprimere, Sen. Ira, 3, 10, 4.

I. Lit.

A. In gen.: est natura loci spatiumque profundi, Quod neque percurrere flumina possint, Nec, etc.... Usque adeo passim patet ingens copia rebus; Finibus exemptis, Lucr. 1, 1002; 5, 370; 1, 389: locus ac spatium, quod inane vocamus, id. 1, 426; cf. id. 1, 523: per totum caeli spatium diffundere sese (solis lux), id. 4, 202; cf.: tres pateat caeli spatium non amplius ulnas, Verg. E. 3, 105: flumen Dubis paene totum oppidum cingit: reliquum spatium, quā flumen intermittit, mons continet, Caes. B. G. 1, 38: temporibus rerum et spatiis locorum animadversis, id. B. C. 3, 61 fin.: quod spatium non esset agitandi, Nep. Eum. 5, 4: spatium loci, Quint. 8, 3, 84: spatio distante, Ov. M. 11, 715.—

B. In partic.

1. A (limited) space, distance, interval (syn. intervallum): siderum genus spatiis immutabilibus ab ortu ad occasum commeans, Cic. N. D. 2, 19, 49: magno spatio paucis diebus confecto, Caes. B. G. 3, 29: itineris spatium, id. B. C. 1, 24 fin.: viae spatium, the distance, length, Ov. M. 8, 794: trabes paribus intermissae spatiis (shortly before: paribus intervallis), Caes. B. G. 7, 23; cf.: alios ineunt cursus aliosque recursus Adversi spatiis, Verg. A. 5, 584 Coningt. ad loc.: hic locus aequo fere spatio ab castris utrisque aberat, Caes. B. G. 1, 43: inter duas acies tantum erat relictum spatii, ut, etc., id. B. C. 3, 92: cum Viridorix contra eum duum milium spatio consedisset, id. B. G. 3, 17: magnum spatium abesse, id. ib. 2, 17: quo tanta machinatio ab tanto spatio institueretur? id. ib. 2, 30: tormentorum usum spatio propinquitatis interire, id. B. C. 2, 16 fin.: jamque tenebat Nox medium caeli spatium, Hor. S. 2, 6, 101: illi medio in spatio chorus Occurrit, Verg. A. 10, 219: dimidium fere spatium confecerat, cum, etc., Nep. Eum. 9, 1: spatium discrimina fallit, the distance, Ov. M. 8, 577.—

b. Size, bulk, extent: dum spatium victi considerat hostis (serpentis), Ov. M. 3, 95: elephantis, Luc. 9, 732: oris Et colli, ov. M. 2, 672: dat spatium collo, id. ib. 3, 195: breve lateris, Juv. 6, 503; cf.: quod sit homini spatium a vestigio ad verticem, Plin. 7, 17, 17, 77: spatia montis, id. 35, 1, 1, 2: spatium admirabile rhombi, very large, Juv. 4, 39: vasti corporis, Sen. Hippol. 806: plantae Herculis, Gell. 1, 1, 2: trahit aures in spatium, in length, i. e. lengthens them out, Ov. M. 11, 176; so, in spatium, id. ib. 2, 197; 7, 783; Sil. 13, 562.—

2. An open space for walking, racing, etc., in.

a. A walk, promenade; a public place or square, etc. (cf. ambulatio): urbs delubris distincta spatiisque communibus, Cic. Rep. 1, 26, 41: templaque et innumeris spatia interstincta columnis, i. e. colonnades, porticos, Stat. S. 3, 5, 90: quin igitur ad illa spatia nostra sedesque pergimus, ubi cum satis erit deambulatum, requiescemus, Cic. Leg. 1, 4, 14: spatia silvestria, id. ib. 1, 5, 15: orator ex Academiae spatiis, id. Or. 3, 12 (quoted by Quint. 12, 2, 23, and by Tac. Or. 32): Academiae non sine causā nobilitata spatia, Cic. Fin. 5, 1, 1: locus planis Porrectus spatiis, in level spaces, i. e. plains, Hor. Ep. 1, 7, 42: ille actus habenā Curvatis fertur spatiis, Verg. A. 7, 381.—

b. A race-course, track: sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo Vicit Olympia, Enn. Ann. 18, 22: nec vero velim quasi decurso spatio a calce ad carceres revocari, Cic. Sen. 23, 83: amat spatiis obstantia rumpere claustra, Hor. Ep. 1, 14, 9: cum carceribus sese effudere quadrigae, Addunt in spatia, Verg. G. 1, 513 Forbig. ad loc.: hic ad Elei metas et maxuma campi Sudabit spatia, id. ib. 3, 202: signoque repente Corripiunt spatia audito, id. A. 5, 316: tritumque relinquunt Quadrijugi spatium, Ov. M. 2, 168; cf.: equi Pulsabant pedibus spatium declivis Olympi, id. ib. 6, 487: abstulere me velut de spatio Graeciae res immixtae Romanis, Liv. 35, 40, 1: nobilis equos cursus et spatia probant, Tac. Or. 39.—

c. Poet., in gen., room or space in a building: Phocus in interius spatium pulchrosque recessus Cecropidas ducit, the inner space, the interior, Ov. M. 7, 670.—

3. Transf., the action of walking, a walk, promenade; a turn, course: cum in ambulationem ventum esset, Scaevolam, duobus spatiis tribusve factis, dixisse, etc., Cic. de Or. 1, 7, 28; cf. id. Rep. 1, 12, 18; Suet. Aug. 83: si interdum ad forum deducimur, si uno basilicae spatio honestamur, Cic. Mur. 34, 70: septem spatiis circo meruere coronam, Ov. Hal. 68: (agitatores) septimo spatio palmae appropinquant, Sen. Ep. 30, 13.—

II. Trop.

A. Of time.

1. In gen., a space of time, interval, period: spatia omnis temporis non numero dierum sed noctium finiunt, Caes. B. G. 6, 18: spatium praeteriti temporis, Cic. Arch. 1, 1: quantum fuit diei spatium, as the portion of the day allowed, Caes. B. G. 2, 11 fin.: annuum spatium, id. B. C. 3, 3: annuum, menstruum, diurnum, nocturnum, Cic. Inv. 1, 26, 39: dierum triginta, id. Verr. 2, 2, 39, 96: parvo dilexit spatio Minoida Theseus, Prop. 2, 24, 43 (3, 19, 27): spatio brevi, Hor. C. 1, 11, 6: in brevi spatio mutantur secla animantum, Lucr. 2, 77; so, in brevi spatio, Ter. Heaut. 5, 2, 2: aliquid longo spatio tenere, Cic. Off. 2, 23, 81: me ex comparato et constituto spatio defensionis in semihorae curriculum coëgisti, id. Rab. Perd. 2, 6: hoc interim spatio conclave illud concidisse, id. de Or. 2, 86, 353: spatia annorum, Prop. 3 (4), 21, 31: spatium juventae Transire, Ov. M. 15, 225: illa dies ... incerti spatium mihi finiat aevi, id. ib. 15, 874: post sexagesimum vitae spatium, i. e. after the sixtieth year, Plin. 7, 50, 51, 170.—

2. In partic.

a. Of a portion of time in which to do any thing, space, time, leisure, opportunity: neque, ut celari posset, tempus spatium ullum dabat, Ter. Hec. 3, 3, 14: nisi tempus et spatium datum sit, Cic. Quint. 1, 4: irae suae spatium et consilio tempus dare, Liv. 8, 32: ubicumque datum erat spatium solitudinis, Ter. Hec. 1, 2, 55: quantum spatii nobis datur, Cic. de Or. 1, 59, 252: tempus inane peto, requiem spatiumque furori, Verg. A. 4, 433: ne properes, oro; spatium pro munere posco, Ov. R. Am. 277: proin quicquid est, da tempus ac spatium tibi. Quod ratio non quit, saepe sanavit mora, Sen. Agam. 2, 129.—Esp.: spatium (aliquid, nihil spatii, etc.) alicui faciendi or ad faciendum aliquid, time to do a thing: breve spatium'st perferundi quae minitas mihi, Plaut. Capt. 3, 5, 85: ut Ne esset spatium cogitandi ad disturbandas nuptias, Ter. And. 1, 2, 11: quam longum spatium amandi amicam tibi dedi! id. Hec. 4, 4, 62: dare alicui spatium ad se colligendum, Cic. Caecin. 2, 6: ad scribendum, id. Fam. 15, 17, 1: pila in hostes coniciendi, Caes. B. G. 1, 52; 4, 13; Ov. M. 10, 163: nec fuit spatium ad contrahenda castra, Caes. B. G. 7, 40: cum erit spatium, utrumque praestabo, Cic. Att. 5, 14, 1: si spatium ad dicendum habuissemus, id. Verr. 1, 18, 56: spatium sumamus ad cogitandum, id. Fin. 4, 1, 1; id. de Or. 1, 33, 150: sex dies ad eam rem conficiendam spatii postulant, Caes. B. C. 1, 3 fin.: vix explicandi ordines spatium Etruscis fuit, Liv. 2, 46, 3: spatium Vitellianis datum refugiendi, Tac. H. 2, 25.—Rarely with dat.: spatium quidem tandem adparandis nuptiis, vocandi, sacruficandi dabitur paululum, Ter. Phorm. 4, 4, 20.—

b. A year of life: quosdam (morbos) post sexagesimum vitae spatium non accidere, Plin. 7, 50, 51, 170. —

c. Metrical time, measure, quantity: trochaeus, qui est eodem spatio quo choreus, Cic. Or. 57, 193; cf. Quint. 1, 5, 18: neu sermo subsultet imparibus spatiis ac sonis, miscens longa brevibus, etc., id. 11, 3, 43; cf. id. 11, 3, 40; 11, 3, 17 al.—

B. (Acc. to I. B.) A path, course, race, track: ut eadem spatia quinque stellae dispari motu cursuque conficiant, Cic. de Or. 3, 45, 178: quid mihi opu'st, decurso aetatis spatio, cum meis gerere bellum? Plaut. Stich. 1, 2, 14: prope jam excurso spatio, Ter. Ad. 5, 4, 6: te vero, mea quem spatiis propioribus aetas Insequitur, Verg. A. 9, 275: deflexit jam aliquantulum de spatio curriculoque consuetudo majorum, Cic. Lael. 12, 40; cf.: quemadmodum simus in spatio Q. Hortensium ipsius vestigiis persecuti, id. Brut. 90, 307: currenti spatium praemonstra, Lucr. 6, 93: pede inoffenso spatium decurrere vitae, Ov. Tr. 3, 4, 33; Sen. Troad. 398.