Moderâtus, pen. prod. Participium, vel Nomen ex participio. Cic.Moderate: temperate.Moderatus vir.Cic.Moderatus & temperans in omnibus vitæ partibus, Cic.Of good moderation and temperance in all partes of his life.Amor moderatus.Ouid. Ira moderata. Ouid.Tempora moderata. Claud. Ventis moderatis iactantur æquora.Ouid.Nihil pensi neq, moderati habere. Salu. To haue no regard, moderation or temperance in things.Moderatior.Ouid.Moderáte pen. prod. Aduerbium. Moderately: meanely: with reason and moderation.Ferre moderatè.Cic.To take paciently.Nec parres satis moderatè ferre lætitiam.Liu.Neyther did the Senatours vse their ioy with moderation, but shewed it excessiuely.Te moderatè iniuria turbet.Ouid.Moderatè dicere.Cic.To temper his talke with moderation.Facere moderatius.Cic.To doe with more moderation.Vti dono moderatius Ouid.Quæ res cùm sapientissimè, moderatissimèque constituta esset maioribus n stris &c. Cic.Moderâtim. pen. prod. Aduerb. Idem. Lucret. Moderátio huius moderatiônis, f. g. Cic.Moderation: temperance: moderate rule.Moderatio modò virium adsit Cic.Adhibere moderationem in re aliqua, Vide ADHIBEO.
Módero, móderas, pen. corr. moderâre. Salust.To gouerne: to moderate: to set a measure.
Móderor, pen. cor. moderâris, moderâtus sum, moderari, Deponens. Idem. To gouerne: to rule: to set a meane or measure: to moderate.Moderari ex sua libidine.Terent.To measure by their owne lust.Moderari alicui rei.Cic.To moderate or rule.Officio consilia moderantes.Cicer.Measuring their counsayles by honest dutie in behauiour.Moderari cursum.Liu.Gubernare & moderari prudentia omnia.Cic.Animo & orationi moderari.Cic.To temper or rule his affection and talke.Cantus numerósque arbitrio multitudinis moderari.Cic.Versat cælum Deus, terram tuetur, maria moderatur.Cic.Fortunæ moderari.Liu.To vse their fortune with measure.Orationi suæ moderari.Cic.Ortus nascentium luna moderatur.Cicer.The moone ruleth the natiuitie of the new borne.Religionem moderari.Cic.Res rusticas venti & tempestates moderantur.Cicer.Winde and weather doth rule matters of husbandry.Moderari se immodestis moribus.Plaut.Verba moderatur.Cic. Linguæ moderandum mihi est.Plaut.I must refraine and rule my tongue.Sentio moderandum mihi esse iam orationi meæ, fugiendám que vestram sacietatem.Cic.I perceyue I must make an ende of my talke.Actio vocis conformatione moderanda est.Cic.
mŏdĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [modus], to moderate a thing (in verb. fin. only anteand post-class.). I.Lit.(a). With acc.: neque tuum te ingenium moderat, Pac. ap. Non. 471, 7.—(b). With dat.: ego voci moderabo meae, Plaut. Mil. 2, 2, 115.—II.Transf., to regulate, Dig. 3, 5, 14: ita res moderatur, ut, etc., ib. 23, 3, 39.—Hence, mŏdĕrātus, a, um, P. a., keeping within due bounds, observing moderation, moderate (Ciceron.). A. Of persons: moderati senes tolerabilem agunt senectutem, Cic. Sen. 3, 7: in omnibus vitae partibus moderatus ac temperans, id. Font. 14, 40: moderatum esse in re aliquā, id. Phil. 2, 16, 40; cf.: Gracchis cupidine victoriae haud satis moderatus animus, Sall. J. 42, 2.—B. Of things, moderated, kept within due measure or bounds, moderate: convivium moderatum atque honestum, Cic. Mur. 6, 13: ventus, Ov. Tr. 4, 4, 57: mores, Cic. Fam. 12, 27, 1: otium, id. Brut. 2, 8: doctrina, id. Mur. 29, 60: oratio, id. de Or. 2, 8, 34.—Comp.: quando annona moderatior? Vell. 2, 126, 3. —Sup.: moderatissimus sensus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 5.—Hence, adv.: mŏdĕ-rātē, with moderation, moderately (Ciceron.): moderate dictum, Cic. Font. 10, 31: omnia humana placate et moderate feramus, id. Fam. 6, 1, 4: moderate et clementer jus dicere, Caes. B. C. 3, 20.—Comp.: moderatius id volunt fieri, Cic. Fin. 1, 1, 2. —Sup.: res moderatissime constituta, Cic. Leg. 3, 5, 12.
mŏdĕror, ātus, 1 (inf. moderarier for moderari, Lucr. 5, 1298), v. dep. [modus], to set a measure, set bounds to a thing (syn.: tempero, rego, guberno). I.Lit., to moderate, mitigate, restrain, allay, temper, qualify; with dat. (class.): moderari linguae, Plaut. Curc. 4, 1, 25: moderare animo, ne sis cupidus, id. Mil. 4, 5, 16: dictis, id. Curc. 1, 3, 39: alicui, Cic. Att. 5, 20, 9; cf.: moderari uxoribus, id. Rep. 4, 6, 16 (also ap. Non. 499, 15): quis illi finem statuet aut quis moderabitur, Sall. C. 51, 36: irae, Hor. Ep. 1, 2, 59: fortunae suae, Liv. 37, 35, 5: animo et orationi, Cic. Q. Fr. 1, 1, 13: cursui,
to sail slowly
, Tac. A. 2, 70.—(b). With acc. (post-Aug.): gaudium moderans, Tac. A. 2, 75: duritiam legum, Suet. Claud. 14: pretia, id. Dom. 7.—II.Transf., to manage, regulate, rule, guide, govern, direct (class. with acc.): senatum servire populo, cui populus ipse moderandi et regendi sui potestatem tradidisset?Cic. de Or. 1, 52, 226: deus, qui regit et moderatur et movet id corpus, id. Rep. 6, 24, 26: linguam, Sall. J. 82, 2: moderari equos ac flectere, Caes. B. G. 4, 33: habenas, Ov. M. 6, 223: hocine fieri, ut inmodestis te hic moderere moribus? i. e. immodeste te geras, Plaut. Curc. 1, 3, 44: res rusticas, Cic. Verr. 2, 3, 98, 227: officio consilia, id. Fin. 2, 25, 81: fidem blandius Orpheo,
to strike more harmoniously
, Hor. C. 1, 24, 14: mens quae omnia moderetur, Cic. Ac. 2, 37, 119: cantus numerosque, id. Tusc. 5, 36, 104.—With dat.: ego inscitus sum, qui ero me postulem moderarier, Plaut. Men. 2, 3, 88: non vinum hominibus moderari, sed homines vino solent, id. Truc. 4, 3, 57: pleni moderari frena theatri, Juv. 10, 128: funiculo navi moderari, Cic. Inv. 2, 51, 154.—Absol.: in utroque magis studia partium quam bona aut mala sua moderata (sunt), Sall. J. 73, 4: fortuna, cujus libido gentibus moderatur, id. C. 51, 25.