Capesso, capessis, capessi, capessum, secundum Diomedem, vel capessiui, capessicum, pen prod. secundum Priscianum: verbum est actiuum, nam dicimus Capesso, Capessor. Signisicat autem Capere. To take: to go about to take: to receyue: to take in hande.Capessere cibum hiatu oris & dentibus ipsis.Cicer.To eate his meate.Ad saxum capessit. Subaudi iter. He taketh his way at.Quò nunc capessis tu te hine aduorsa via? Plaut.Whether goest thou or turnest thou?Capessere se domum.Plaut.To go home.Montem capessere.Val. Flac.To go vp.Capessere se in alta maris.Plaut.To take the maine sea. Capessere se præcipitem ad malos mores.Plaut.To turne himselfe headlong to lewdnesse. Capessere arma vel bellum.Liu.To begin warre.Curas imperij.Plin. iun.To take the charge or gouernment of the common weale.Cursum ad aliquem.Plaut.To runue toward one.Fugam.Liu.To flee.Honorem. Tac. To enter into any office or dignitie.Imperia vel iussa alicuius.Virg.To do or execute.Libertatem.Cic.To indeuour to set themselfe at libertie.Locum medium.Cic.To indenour to be in the middes.Munia. Col. To take a charge or office.Obsidia. Tac. To take the charge of the siege.Oculis capessere aliquid.Liu.To behold.Partem curarum. Tac. Pastum.Cic.To begin.Pugnam.Liu.To skirmish or fight.Recta. Horat. To go the straite way.Rempublicam.Salust.To take the gouernment of.Vrbem aliquam.Cic.To take his sourney to.Ad capesseodas cæremonias promptior animus. Tac. Capessendis inimicitijs facilis. Tac. To enter enmitie.
Lewis and Short: Latin dictionary
căpesso (căpisso, Pac. ap. Non. p. 227, 1), īvi (Sall. H. 3, 68 Dietsch; Tac. A. 15, 49), or ii (Tac. A. 12, 30: capessi, given by Diom. p. 367 P., and by Charis. ap. Prisc. p. 902 ib., but apparently erroneously; cf. Struve, p. 198, and lacesso), ītum (acc. to Prisc. l. l. part. fut. capessiturus, Tac. A. 6, 48), 3, v. desid. a. [capio]. I.Lit., to seize, take, or catch at eagerly, to snatch at, lay hold of (capesso = desidero capere, Prisc. l. l.; rare but class.): alia animalia cibum partim oris hiatu et dentibus ipsis capessunt, partim unguium tenacitate adripiunt, Cic. N. D. 2, 47, 122: pastus, id. ib.: arma, Verg. A. 3, 234; Ov. M. 11, 378.—B. Of relations of place, to strive to reach a place or limit, to betake one's self to, to go to, to repair or resort to; constr. usu. with acc.; ante-class. also capere se in or ad aliquem locum. (a). With acc.: omnes mundi partes undique medium locum capessentes nituntur aequaliter, Cic. N. D. 2, 45, 115: superiora capessere, id. Tusc. 1, 18, 42: Melitam, id. Att. 10, 9, 1: Italiam, Verg. A. 4, 346: turris, id. ib. 11, 466: montem, Val. Fl. 4, 316: aethera, Sil. 4, 480.—(b). Se in or ad aliquem locum: quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert, Plaut. As. 1, 3, 6: nunc pergam... me domum capessere, id. Am. 1, 1, 106; Titin. ap. Serv. ad Verg. A. 4, 346.—(g). With adverb. dat.: quo nunc capessis te, Plaut. Bacch. 1, 2, 5; id. Rud. 1, 2, 89; 1, 2, 83.—II.Trop.A.To take hold of any thing with zeal, to take upon one's self, take in hand, to undertake, enter upon, engage in, execute, manage (the most usu. signif.; cf. I. A.): Pac. ap. Non. p. 227, 1: nunc ad senem cursum capessam, Plaut. Capt. 4, 1, 9: viam, Liv. 44, 2, 8: alicujus imperia, Plaut. Trin. 2, 2, 23: jussa,
to perform
,
execute
, Verg. A. 1, 77; Plaut. Aul. 4, 1, 4; so, capessere rem publicam, to undertake affairs of state, to engage in public affairs, administer (differing, by the idea of zealous co-operation and activity, from accedere ad rem publicam, which designates merely the entering upon a public office or duty), Cic. Sest. 6, 14; id. de Or. 3, 29, 112; id. Att. 1, 17, 10; 16, 7, 7; Sall. C. 52, 5; id. J. 85, 47; Nep. Them. 2, 1; Liv. 3, 69, 5; Tac. A. 1, 24; 12, 41; 16, 26; id. H. 4, 5; 4, 39; Suet. Tib. 25; Quint. 12, 3, 1: civitatem, Plin. Pan. 39, 5: orbem terrae, Tac. A. 11, 34; 12, 5: magistratus, id. Agr. 6: imperium, id. A. 13, 4; 14, 26: vigintiviratum, id. ib. 3, 29: provincias, id. ib. 6, 27: officia in republică, id. ib. 6, 14 Halm: curas imperii, Plin. Pan. 66, 2: laborem cum honoribus, Sall. H. 1, 48, 9 Dietsch: bellum, Liv. 26, 25, 5: pugnam,
to commence
, id. 2, 6, 8; 10, 5, 4; Tac. A. 12, 30; id. H. 3, 16; 5, 17: proelium, Just. 2, 12: partem belli, Liv. 31, 28, 4: partem pugnae, id. 26, 5, 15: fugam,
to take to flight
, id. 1, 25, 7: principium facinoris, Tac. A. 15, 49: inimicitias, id. ib. 5, 11: noctem in castris tutam et vigilem,
to pass
, id. ib. 4, 48: divorsa, Sall. H. 3, 68 Dietsch: tuta et salutaria,
to adopt
, Tac. A. 15, 29: parata, id. ib. 6, 37: meliora, id. ib. 6, 48 et saep.: libertatem, Sall. H. 3, 61, 2 Dietsch; Cic. Phil. 10, 9, 19: recta, Hor. S. 2, 7, 7.—2. Esp., to lay hold of with the mind, to comprehend, understand: in capessendis naturae sensibus, Gell. 12, 1, 11.—B.To betake one's self to, enter upon (cf. I. B.): quam (filius) se ad vitam et quos ad mores praecipitem inscitus capessat, Plaut. Bacch. 4, 10, 2.—2. With the idea of completed action, to attain to, to reach a person or thing: neque (te) posse corde capessere, Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v 44 Vahl.).